DEHB

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), hem hekimler hem de toplum tarafından giderek daha fazla tanınmaya başlayan bir konudur. Okul çağı çocuklarında %3-%5 oranında oldukça sık görülür ve erkeklerde görülme oranı daha yüksektir. Klinik örneklemde erkek/kız oran; 9/1 iken, toplum taramalarında bu oran 4/1’e yaklaşmaktadır.

Dikkat Eksikliği Belirtileri

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşayan bireyler yönergeleri başından sonuna kadar takip edemezler,  dikkatlerini yaptıkları işe ya da oyununa vermekte zorlanırlar, evde ya da okulda yapacakları işler ve aktiviteler için gereken malzemeleri kaybederler,  siz konuşurken dinlemez gibi görünürler,  detayları gözden kaçırırlar, düzensiz görünürler, uzun süre zihinsel çaba gerektiren işleri yapmakta zorlanırlar ve bunlardan kaçınırlar, unutkandırlar,  ilgileri kolayca başka yönlere kayabilir.

Hiperaktivite Belirtileri

Bu bireyler; Yerinde duramazlar,  oturması gerektiği halde oturamazlar, sessiz sakin oyun oynamakta güçlük çekerler, yerli yersiz koşup tırmanırlar, çok konuşurlar, her zaman bir şeylerle uğraşırlar, sıra beklemekte zorlanırlar, olaylara ya da konuşmalara müdahale edip yarıda keserler.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunda Klinik Belirtiler

 DEHB olan çocuklarda okul, ev ya da arkadaşlar ile ilgili sorunlarla sık karşılaşılır. Okulda umulanın altında performans gösterirler, dikkatle ilgili sorunlar derslerde öğrenmelerini güçleştirir, ödevlerinin başına oturmakta ve tamamlamakta zorlanırlar. Arkadaşlarının oyunlarını engellediklerini düşünmeden davrandıkları için ve kurallara uymakta zorluk yaşadıkları için sıklıkla arkadaşlarıyla sorun yaşarlar. Ev ödevlerini unutabilirler, kaybedebilirler ve bu nedenle aileleri onların “çok unutkan” olduklarını söyleyebilir. Sık sık ufak-tefek kazalar atlattıkları için “sakar” diye nitelenebilirler. Tüm bunlar çocuğun günlük yaşamında, sosyal ilişkilerinde, okul başarısında olumsuz etkilere neden olur ve gelecekte davranış bozukluğu, depresyon gibi başka psikiyatrik hastalıkların gelişmesine yatkınlık yaratır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ve Müdahale

  • Müdahalenin en önemli aşaması çocuk ve ailenin bozukluk hakkında bilgilendirilmesi aşamasıdır. DEHB ile ilgili yanlış bilgiler ve önyargılar düzeltilip  bozukluğun belirtileri, seyri, tedavisi hakkında aileye bilgi verilmelidir.
  • Tedavisi kolaydır ve tedavi için altın dönem okul öncesi ve okul çağının ilk yıllarıdır. DEHB tedavi edilmediği durumda çocuğun ya da gencin yapısal zorluklarından kaynaklanan davranış sorunları ve okul başarısızlıkları devam edecektir. Çevresinden olumsuz eleştiriler alma riski artacaktır.
  • Bütün bunlar çocuğun ya da gencin ikincil sorunlar geliştirmesine yol açacaktır. Yani okul başarısızlıkları ileride iş yaşamında başarısızlıklara; arkadaş ve aile ilişkilerinde yaşanan sorunlara yol açacağı gibi sosyal ilişkilerinde hatta evlilik hayatında sorunlar yaşamasına yol açabilecektir. Yine depresyon, davranış bozukluğu gibi ek başka psikiyatrik bozukluklar gelişmesi söz konusu olacaktır. Tedavinin başarısında hekimin dışında öğretmenler ve aileye de önemli görevler düşmektedir. Bütün bozuklukların tedavisinde amaç, çocuğun yaşam kalitesini yükseltmektir. Tedavinin başarısı tek başına ilacın başarısına bağlı değildir.

Kaynakça

  • Öner, P., Öner, D. ve Aysev, A. (2003). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. Erişim tarihi: 15.05.2021,