İŞİTME YETERSİZLİĞİ NEDENLERİ

İşitme Yetersizliği Nedir?

İşitme, ses titreşimlerini alarak bu titreşimleri işlemeyi içerir. Kulağın içinde bulunan mekanizmalar yoluyla insanlar çevrelerindeki farklı sesleri ayırt eder. İşitme yetersizliği olan kişiler, işitsel bilgiyi işlemek için daha fazla zamana ve çabaya gereksinim duyarlar. Bu ekstra zaman ve çaba, onların iletişim becerilerini olumsuz etkiler.

İşitme Kaybı

  • Sesler, sesin şiddeti ve sesin perdesi olmak üzere iki boyutta işitilir. Sesin perdesi, ses dalgalarının frekansı ile belirlenir. Konuşma seslerinin frekansı, saniyede 500-2000 dalgalanma arasındadır. Sesin şiddeti ise desibel (dB) ile ölçülür.
  • 0-10 dB arası işitme normal işitmeyi ifade eder.
  • İşitme sisteminin almış olduğu hasara bağlı olarak çok hafif derecede (15-25 dB) işitme kaybı ya da çok ileri düzeyde (90 dB ve üzeri) işitme kaybı görülebilir.

İşitme Kaybının Nedenleri

İşitme kaybının yaklaşık %50’sinin nedeni bilinmemektedir. İşitme kaybı iletimsel işitme kaybı ve duyu-sinirsel işitme kaybı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İletimsel İşitme Kaybı 

Sesin dış kulaktan iç kulağa iletilmesinde mekanik iletimin engellenmesi sonucu oluşur. Bu tipteki işitme kayıplarının çok sayıda nedeni bulunmamakta ve bu nedenlerin çoğu tıbbi müdahale yoluyla tedavi edilebilmektedir. Bu tip kayıplardaki kaybın derecesi, çok hafif-hafif işitme kaybı aralığındadır.

Duyu-Sinirsel Tİp İşitme Kaybı

Salyangoz ya da işitme sinirlerinin hasar görmesi ve ses mesajlarının, beynin işitme merkezine ulaşmasını engellemesi sonucu oluşur. Duyu sinirsel tipteki işitme kayıplarının tedavisi için ameliyata ya da sesin yükseltilmesi amacıyla amplifikasyonlara gereksinim duyulur.

İşitme Kaybı Olan Çocukların Gelişimsel Özellikleri

  • En çok etkilenen alan, dil ve konuşmadır. İşitme kayıpları, alıcı dil ve ifade edici dil becerilerinin gelişimini olumsuz şekilde etkiler. Bu da okuma ve okuduğunu anlamada sorun yaşamalarına yol açar. 
  • Sosyal beceriler olumsuz etkilenir.
  • 2-4 yaş arası dil kazanımlarının en yoğun olduğu dönem olduğu için işitme kaybının olabildiğince erken tanılanması ve işitme kaybına olabildiğince erken müdahaleye başlanması çok önemlidir. 

İşitme kaybı olan çocuğun dil gelişimi; 

  • İşitme kaybının ne zaman ortaya çıktığından,
  • Kaybın deresinden,
  • Cihaz kullanımının ne zaman başladığından,
  • Müdahaleye başlama  zamanından etkilenir. 

İşitme Yetersizliği Olan Çocuklara Müdahale

  • İşitme yetersizliği olan çocukların eğitiminde sözel dil, işaret dili, dudak okuma ve total iletişim gibi yöntemler uygulanır. 
  • İşitme yetersizliği olan çocuklarda işitme cihazı ya da koklear implant yoluyla işitme desteklenebilir. 
  • İşitme cihazları, sesleri yükseltme görevi gören ve işitmeye yardımcı olan araçlardır ancak işitme yeteneğinin yerini tutamazlar. 
  • Koklear implant (biyonik kulak) ise ses titreşimlerini beyine iletmeye yarayan ve cerrahi bir operasyonla kulak kanalına yerleştirilen elektronik bir araçtır. Her iki kulağında da duyu- sinirsel işitme kaybı olan çocuklara uygulanmalıdır. Koklear implant,  işitmeyi eski haline getiremez; işitilebilen ses ile görsel uyaranların desteklenmesini, dudak okuma sırasında konuşmayı daha iyi anlamayı sağlar.

Kaynakça

  • Gürgür, H., & Şafak, P. (2017). İşitme ve görme yetersizliği. Ankara: Pegem Akademi.